Gdzie leżą granice między tym co ludzkie a światem zwierzęcym? Jaką rolę odgrywa w tym kontekście dźwięk i skomponowany pejzaż dźwiękowy? Czym jest pejzaż dźwiękowy jako forma stworzona z myślą o zwierzęciu jako odbiorcy? W tym eseju punktem wyjścia do próby zaadresowania powyższych pytań jest urządzenie o tajemniczo brzmiącej nazwie UOZ1, czyli Urządzenie Ochrony Zwierząt. Jest to system głośników rozmieszczanych wzdłuż torów kolejowych w celu generowania bariery dźwiękowej odstraszającej zwierzęta leśne. Chroniąc je przed kolizją z nadjeżdżającym pociągiem, ten graniczny pejzaż dźwiękowy jednocześnie zabezpiecza infrastrukturę i interes człowieka. Dźwięk staje się medium jednocześnie uwypuklającym granice między światem ludzkim i zwierzęcym, jak i je rozmywającym. Projekt jest również powodem do dyskusji na temat działalności zmarłej 14 lat temu profesor Simony Kossak. To jej badania i lata spędzone w Puszczy Białowieskiej, gdzie poświęciła się pracy nad zrozumieniem psychologii dzikich zwierząt, przyczyniły się do opracowania tzw. „atrapy bodźców kluczowych”, czyli sekwencji alarmująco-informacyjnych sygnałów dźwiękowych inspirowanych naturą i wykorzystanych w UOZ1. Ten wątek działalności prof. Kossak pozwala nam uznać jej pracę jako nie tylko pionierską w dziedzinie akustyki ekologicznej w tej części świata, ale również sugeruje konieczność przemyślenia koncepcji pejzażu dźwiękowego w kontekście rosnącej potrzeby kontestacji idei granicy między kulturą człowieka a naturą.
English translation:
Where are the boundaries between what is human and the animal world? What role does sound and composed soundscapes play in this context? What is a soundscape as a form created with the animal as the recipient? In this essay, the starting point for addressing the above questions is a device with a mysteriously sounding name, UOZ1, which stands for Animal Protection Device. It is a system of speakers placed along railway tracks to generate a sound barrier deterring forest animals. By protecting them from collision with an approaching train, this boundary sound landscape simultaneously secures the infrastructure and the human interest. Sound becomes a medium that both emphasizes and blurs the boundaries between the human and animal worlds. The project also leads to a discussion about the work of the late Professor Simona Kossak, who passed away 14 years ago. Her research and years spent in the Białowieża Forest, where she devoted herself to understanding the psychology of wild animals, contributed to the development of the so-called "key stimulus mimicry," which are sequences of alarm-informative sound signals inspired by nature and used in UOZ1. This aspect of Prof. Kossak's work allows us to recognize her contribution as not only pioneering in the field of ecological acoustics in this part of the world, but also suggests the need to rethink the concept of soundscape in the context of the growing need to challenge the idea of a boundary between human culture and nature.